Cecile de Grijs (Cecile van den Akker - de Grijs)

 

 

Cecile de Grijs is te Utrecht uit muzikale ouders geboren. Haar moeder, Jeanne de

Grijs van Boesschoten had een conservatoriumopleiding als pianiste en begon later een

pedagogisch instituut voor dans & muziek. Haar vader, Frans de Grijs was amateur violist.

Maar al generaties daarvoor waren er musici in de familie. Zoals Jacobus Haak (1815 -

1877), horlogemaker en violist te Utrecht. Jacobus trad regelmatig voor Johannes Brahms op.

 

 

 Jacobus Haak rond 1880 ( uit : Utrecht in oude ansichten)

 

     

 Cecile met moeder op vierjarige leeftijd                                       Prospectus muziekschool

 

 

Opleiding

Cecile kreeg van haar vierde tot haar veertiende jaar muzikale vorming en pianoles van haar

moeder. In deze periode kreeg zij ook een aantal lessen van Willem Andriessen (toen

directeur van het Haags conservatorium).

Op elfjarige leeftijd trad zij voor het eerst op voor de KRO en speelde een Beethoven sonate.

In hetzelfde jaar speelde zij het eerste deel van het 1e pianoconcert van Beethoven met een

Utrechts orkest.

 

Na de lagere school ging zij naar het lyceum. In het derde jaar volgde ze de voorbereidende

klas voor het conservatorium. Daarna kiest zij met volle overtuiging voor de muziek, verlaat

het lyceum en wordt als veertienjarige de jongste leerling op het Utrechtse Conservatorium.

Haar pianodocent was de bekende pianist, componist en pedagoog Gerard Hengeveld.

Van Hendrik Andriessen, directeur van het Utrechts conservatorium, kreeg ze algemene

muziekleer.

 

 

      

 Gerard Hengeveld                        Hendrik Andriessen

 

 

Na het conservatorium behaalt zij haar solistendiploma waarvoor de eisen hoog lagen: een

veertigtal composities verdeeld over allerlei genres concertrijp uit het hoofd kunnen uitvoeren.

Het examen werd afgenomen in een volle zaal van het gebouw van Kunsten & Wetenschappen:

het was een openbaar concert. Zij voert zeven composities uit waaronder twee stukken met

orkest: Mozart’s pianoconcert KV 414, en de “Valse Caprice” van Saint-Saëns.

De dagbladkritieken prijzen haar gezonde muzikaliteit, virtuositeit, typisch vrouwelijke en fijne

toets, briljante pianistiek, parelend spel en haar betoverende klankeffecten.

Het diploma wordt haar uitgereikt door Hendrik Andriessen. In zijn toespraak stelt hij vast dat

het conservatorium in Cecile de Grijs een pianiste heeft afgeleverd die in het toekomstige

muziekleven een rol van belang kan gaan vervullen.

 

Na haar solistenexamen volgde zij in Parijs gedurende twee jaar cours de perfectionnement

bij de wereldbefaamde pianiste-pedagoge en “grande dame” Marguerite Long. Long werkte

met componisten als Debussy, Fauré en Ravel. Het was een voorrecht je bij zo’n eminente

grootheid verder te mogen ontwikkelen. Er kwam een radio-uitzending bij Radio France uit

voort, waar zij in latere jaren vaker een recital zou geven.

 

 

   

  Marguerite Long rond 1930

 

 

Nog voor haar solistenexamen wordt ze uitgenodigd voor een optreden met het Utrechts

Stedelijk Orkest voor een uitvoering van Beethoven’s 1e pianoconcert. Ook is er dan de

eerste van de vele radio uitzendingen die de komende tientallen jaren in binnen- en

buitenland zullen volgen.

Al tijdens haar conservatoriumperiode begon zij met een lespraktijk die zij in de loop van de

jaren verder uitbouwde. Zij leidde daarin later velen op voor het staatsexamen piano en gaf

workshops en masterclasses voor piano en ensembles.

 

Naast alle muzikale activiteiten vindt Cecile tijd om een ander talent: tekenen, uit te leven. Zij

neemt teken- en schilderlessen bij Adri Pieck, een nichtje van Anton.

 

 

  

 Tekening van Cecile rond 1940

 

 

 

Carrière

In haar carrière trad zij veel solistisch op in binnen- en buitenland. Behalve met recitals

soleerde zij met orkesten als het Omroep Kamerorkest, het Radio Philharmonisch Orkest,

het Utrechts Stedelijk Orkest, het Rotterdams Philharmonisch Orkest, het Residentie Orkest

en andere stedelijke orkesten. Onder leiding van dirigenten als André Rieu (senior), Paul van

Kempen, Paul Hupperts, Eduard Flipse, Willem van Otterloo, Roberto Benzi, Helmuth

Thierfelder, Ernest Bour en Jean Fournet.

Van 1960 tot 1970 werkt ze geregeld samen met componist, pianist Hans Osieck.

Ze trad op in talloze kleinere en alle grote Nederlandse concertzalen. In latere jaren ook met

buitenlandse orkesten. Ook trad zij een paar maal op met orkest in het kader van het Holland

Festival. In 1975 zal zij dat nog een keer solistisch doen.

 

Zij was ook actief op het gebied van de kamermuziek en vormde of maakte deel uit van duo’s,

trio’s en kwartetten met verschillende instrumentalisten.

Ze werkte ook vaak samen met zangers en zangeressen, waaronder Elisabeth Cooymans,

Rosemary le Gras-Pierson, Magda van Oirschot en Mario Veldpape. Onder andere in het

kader van De Vrienden van het Lied.

In 1977 nam ze met mezzo-sopraan Rosemary le Gras-Pierson de grammofoonplaat

‘Veldboeket’ op.

 

 

 Grammofoonplaat Veldboeket, Eurosound, 1977

 

 

Er waren vele radio- en enkele televisie uitzendingen. Bij de AVRO, EO, KRO, NCRV,

NOS/NPS, TROS, VARA en Veronica. Verder bij de BRT in België, in Frankrijk bij France-3

en de RDF, in Duitsland bij de HRF en WDR. Een aantal uitzendingen werd gerelayeerd

naar andere landen o.a. Hongarije en Canada. Verder waren er in latere jaren radio en

televisie-opnamen in Polen, Israel, Iran en Colombia.

Zij was meerdere keren te gast in muzikale interviewprogramma’s als Für Elise, Aubade,

Liever de lucht in, Nederland Muziekland Klassiek en Platenzaak.

 

Cecile recenseerde in de Tijd-Maasbode en de Gelderlander een tiental jaren muziek- en

balletuitvoeringen.

 

 

In 1958 trouwde ze met Jan Sieger van den Akker. Voor elkaar gevallen tijdens de

pianolessen die hij bij haar volgde. Ze verlieten haar geliefde Utrecht en verhuisden naar

Noord-Brabant. Zij kreeg drie kinderen hetgeen haar niet belette haar carrière voort te zetten.

Elk van de drie kinderen kreeg de muziek mee doordat zij tijdens de zwangerschappen

respectievelijk optrad in K&W in Utrecht en Mozart’s pianoconcert KV414 speelde, voor de

radio zijn KV271, en voor Radio France-3 een pianorecital gaf.

De kinderen; Jeanneleine, Sieger Frans en Hjalmar Felix zijn harpiste, pianist en beeldend

kunstenaar.

 

 

   

  Cecile de Grijs en Jan Sieger van den Akker, 1958

 

 

Vanaf deze periode neemt haar wat overwegend een solocarrière is een bewust gekozen

wending en gaat zij zich meer en meer wijden aan de verschillende vormen van samenspel.

Na haar verhuizing van Eindhoven naar Oisterwijk in 1969 bouwt ze daar een nieuwe

lespraktijk op. Van 1966 tot 1988 is ze docent piano (later ook voor ensemblespel) aan

het Brabants Conservatorium te Tilburg.

 

 

Zuid-Nederlands Trio

In het begin van deze periode ontstaat het Zuid-Nederlands Trio; met Heleen Andriessen

(fluit) en Piet Kingma (hobo).

 

 

Het Zuid-Nederlands Trio in 1969, met rechts Heleen Andriessen en Piet Kingma

 

 

Het Zuid-Nederlands Trio trad van 1967 tot 1973 op in binnen- en buitenland, ook voor de

radio.

Bijzonder was het optreden in 1972 ter gelegenheid van de 80e verjaardag van Hendrik

Andriessen. Daar werd ook de compositie uitgevoerd die Hendrik voor het trio schreef: “Drie

romantische liederen”, op tekst van de Limburgse dichter Pierre Kemp. De liederen werden

gezongen door Elisabeth Cooymans.

 

 

 

Pianoduo Cecile de Grijs - Tine Dispa

Met het pianoduo de Grijs - Dispa trad Cecile vanaf 1970 ruim twintig jaar frequent op, ook met

orkest en koor, in binnen- en buitenland. Tine en Cecile gaven huisconcerten, traden op voor

kunstkringen, in de series Kasteel- en Kurhausconcerten, in talloze kleine en de grote

Nederlandse concertzalen, en voor radio en televisie.

 

 

Pianoduo de Grijs - Dispa in het Concertgebouw te Amsterdam, 1987

 

 

Later volgden buitenlandse tournees: Iran, Colombia, Polen, Egypte, Israël, Marokko, Turkije,

Spanje, Portugal. Ook daar volgden radio- en tv uitzendingen. In sommige landen traden zij

in meerdere jaren op.

In Polen speelden ze met het Orkiestra Symfoniczna Filharmonii van Olsztyn. In Egypte in

opeenvolgende jaren met het Cairo Symphony Orchestra. In Turkije met het Istanbul Devlet

Senfoni Orkestrasi voor een zaal met 3000 toehoorders. Daarnaast werden in deze landen in

diverse steden recitals gegeven.

 

In haar lange carrière ervoer het duo vele muzikale en andere hoogtepunten.

Zo werd het in 1975 door de NOS uitgenodigd deel te nemen aan de feestelijke opening van

het Holland Festival.

CBS bracht in 1979 een grammofoonplaat van het duo uit in de serie “Nederlandse opnamen

van grote allure”. Op deze elpee werken van Debussy, Ravel en Saint- Saëns.

 

 

 

Grammofoonplaat pianoduo, CBS, 1979

 

 

In 1984 werd het duo uitgenodigd deel te nemen aan het Grand Piano Festival, georganiseerd

door het Pulitzer Hotel en Cristofori aan de Prinsengracht, Amsterdam. Samen met twee

Nederlandse pianisten, Toos Onderdenwijngaard en Daniel Wayenberg, beiden oud-

leerlingen van Marguerite Long, verkeerden zij daar met de fine fleur van de internationale

pianowereld: een dertigtal pianisten als Rudolf Buchbinder, Alexandre Rabinovitz, Yuri

Egorov, Jean-Yves Thibaudet, Ana-Maria Vera, Alwin Bär, en het Turkse pianoduo Süher en

Güner Pekinel.

Bij Pulitzer en Cristofori was het duo vaker te gast, zowel voor optredens als voor het geven

van masterclasses.

In het kader van Musica 85 ter herdenking van het geboortejaar 1685 van Bach, Händel en

Scarlatti werd het duo uitgenodigd om “De dag van de muziekkritiek” in Odeon, Amsterdam

op te luisteren met een vertolking van Debussy’s “La mer”.

 

Het duo gaf workshops en masterclasses, o.a. in het kader van de EPTA, en in het

buitenland. Er verschenen regelmatig interviews in dagbladen alsmede in het klassieke

muziektijdschrift “Luister” (juli 1984).

 

Klik op link voor het hele interview

 

Waar Wouter Paap indertijd voor Cecile een cadens voor Haydn’s pianoconcert in D schreef,

schreven meerdere Nederlandse componisten composities voor het pianoduo: Victor Striker,

Wim Thijsse, Ary Verhaar en Peter Visser.

 

 

 

Faits divers


Van 1982 tot de opheffing in 1998 was ze lid van de Commissie Staatsexamen Muziek

(hoofdvak piano) terwijl zij ook zitting had in andere examencommissies en vakjury’s.

Verder was zij bestuurslid van verschillende op muziekgebied actieve stichtingen.

Halverwege de jaren negentig werd ze meerdere keren gevraagd voor masterclasses in La

Châtre in Frankrijk.

 

 

‘Le Bestiaire’

In 1997 en 1998 gaf ze een reeks concerten met basbariton Mario Veldpape en beeldend

kunstenaar Hjalmar van den Akker rondom de liederencyclus ‘Le Bestiaire’ van Francis

Poulenc (teksten van Guillaume Apollinaire). Op diverse locaties in Nederland (het Gebouw

voor Kunsten & Wetenschappen in Utrecht, kasteel Heeswijk-Dinther, kasteel Ammersoyen,

sociëteiten) werden liederen ten gehore gebracht met dieren als thema. Tijdens deze

concerten werden op de liederen geïnspireerde schilderijen van Hjalmar op het podium

geëxposeerd.

 

 

Affiche Beestenspul, 1999

 

 

‘Petite Messe Solennelle’

In 2004 nam ze deel aan een aantal uitvoeringen van de ‘Petite Messe Solennelle’ van

Rossini. Met o.a. Mario Veldpape, Jaap Smit, Nigel Durrant, Marjan van Eldik, Elma van den

Dool en het Vocaal Ensemble Oss.

 

 

‘Rapsodie in C’

Jan Sieger van den Akker, Cecile’s echtgenoot heeft haar in 2005 ‘Rapsodie in C’ geschonken.

Een door hem zelf geschreven boek waarin leven en carrière van Cecile vanaf haar eerste

levensjaar uitgebreid zijn gedocumenteerd in tekst en beeld. Hij heeft drie jaar aan het

verzamelen, ordenen en uiteindelijke schrijven van ‘Rapsodie in C’ gewerkt. Het is dan ook een

prachtige en zeer volledige biografie geworden.

Dit boek is in eigen beheer in beperkte oplage gemaakt. Voor familie en kleinkinderen

een zeer waardevol bezit! Daarnaast was het bovendien een essentiële bron voor deze
website.

 

 

Boekomslag Rapsodie in C, 2005

 

 

Nederlands Audiovisueel Archief (NAA)

In het Nederlands Audiovisueel Archief (NAA), later opgenomen in de Stichting Beeld en

Geluid is een veertigtal opnames bewaard. Van radio uitzendingen van haar solo- en

orkestoptredens, als begeleidster van instrumentalisten en vocalisten, alsmede van het

Zuid-Nederlands Trio en het pianoduo De Grijs - Dispa.

Een van die opnames is haar geliefde “Ballade voor piano en orkest” van Fauré, die op deze

website te beluisteren is.

 

 

Tine Dispa is op 26 oktober 2007 helaas op te jonge leeftijd door ziekte overleden.

Ter nagedachtenis aan haar werd op 5 november 2007 door Radio 4 een concertregistratie

van het pianoduo; ‘Jeux d’Enfants’ van George Bizet uitgezonden.

 

 

 

Tegenwoordig wijdt Cecile zich uitsluitend aan het lesgeven. Ook voor het opleiden voor het

praktijkexamen,  en aan het geven van masterclasses, alsmede “cours de perfectionnement

aan getalenteerde professionals.

 

 

 

 


Uitvoering op muziekschool Jeanne de Grijs van Boesschoten, 1952

 

 

    

Marguerite Long met o.a. Jacques Ibert, Georges Auric en Arthur Honegger.  Rechts met Maurice Ravel, 1935

 

 

Cecile aan nieuwe vleugel, 1947

 

      

Concert Utrechtse Orkest Vereniging in K&W te Utrecht o.l.v. Ferdinand Pels, 1959

 

 

       

Pianoduo De Grijs - Dispa, 1977                 Pianoduo met dirigent Youssef El Sissi in Cairo Egypte, 1982

 

 

      

Voorspeelmiddag leerlingen in Oisterwijk, 2005

 

 

             

Cecile in haar lespraktijk, tijdens interview in 2002

 

Websitedesign & realisatie: Hjalmar van den Akker & Toon Diepstraten